مجله مهر: گفتن این که شما یک خیالباف و یا عملگرا هستید، مانند این است که گفته شود شما خوب یا بد هستید. هیچ کس۱۰۰ درصد در یک مسیر یا مسیر دیگر نیست، اما ممکن است بعضی ویژگی ها در برخی افراد ضعیف تر یا قوی تر باشد. رویاپرداز یا عملگرا بودن یک طیف است و خبر خوب برای شما این است که می توانید الگوی این طیف را تغییر داده و در تعادل و وضعیت بهتری قرار بگیرید. به یاد داشته باشید که عملگرا بودن لزوما از خیالباف بودن بهتر نیست. برای موفقیت، شما باید هر دو ویژگی را داشته باشید.

اگر شما کلاً از لحاظ فعالیت خاموش هستید و تمایلات خیلی بیشتری برای خیالبافی دارید، حالا زمان اقدام است. در اینجا برخی از ساده ترین و سریعترین راه ها برای در آغوش کشیدن فاعل درونی تان وجود دارد تا خیال پردازی تان بتواند کمی استراحت کند. به یاد داشته باشید که بدون اتخاذ رویکردی جامع و متعادل، شما تنها در جا خواهید زد.

اهداف را یادداشت کنید و به آن ها فرجه (زمان برای اتمام) دهید

شما می گویید می خواهم یک رمان بنویسم و آن را برای ارسال به انتشارات آماده سازم. فوق العاده است، اما چقدر از این هدف دور هستید؟ تعریف شما از «آماده ساختن رمان برای ارسال» چیست؟ شما در هر روز چقدر می توانید بنویسید و آیا برای آن، مانند رفتن به کار و یا رفتن به باشگاه، برنامه ریزی کرده اید؟ بسته به وضعیتی که پیش نویس رمان شما در حال حاضر قرار دارد، آخرین مهلت برای آماده سازی رمان خود را انتخاب کنید و یا چند زمان برای اتمام هر فصل از آن در نظر بگیرید. این رویکرد نه تنها برای یک رمان، بلکه برای هر هدفی کاراست.

خواسته ها و نیاز ها را در تعادل قرار دهید

Iر بار که شما تصمیم می گیرید تا کاری را انجام دهید، یک لیست از مراحلی که نیاز دارید طی کنیدتا آن اتفاق بیافتد را بنویسید. ممکن است هدف شما صرفه جویی مقدار مشخصی پول برای یک رویداد خاص، مانند عروسی تان باشد. اگر می خواهید در یک سال ۱۰ میلیون تومان صرفه جویی کنید، به بودجه خود نگاه کنید و آنچه را که نیاز است قطع کنید تا آن اتفاق بیافتد، را کشف کنید. شما همچنین ممکن است نیاز پیدا کنید تا ساعات بیشتری را در محل کار بگذرانید، شغل دوم دست و پا کنید و یا زندگی ای با صرفه تر را تمرین کنید.

خودتان را با فعالان احاطه کنید

پنج نفر از بهترین دوستان شما چه کسانی هستند؟ خیالباف ها از یکدیگر تقلید می کنند، اما اگر شما در اطراف افراد عملگرا هستید، آنها به شما الهام می بخشند. به یاد داشته باشید: شما مسئول شبکه اطرافیان و دوستان خود و تبعاتی که از وجود آنها حاصل می شود، هستید.

کاری که جواب نمی دهد، را متوقف کنید

شما تفاوت عاقل از مجنون را می دانید، پس چرا در آن مخمصه گیر کردید؟ اگر شما در مورد چیزی خیالبافی می کنید، اما تلاش های شما به نتایج مثبت منجر نمی شود، زمان آن است که خیال هایتان را متوقف کنید، آنها را مجدد ارزیابی کرده و کشف کنید چه چیزی اشتباه است. سپس برای اتخاذ یک رویکرد تازه دست به کار شوید. شما هرگز با انجام متوالی یک اشتباه، به جایی نخواهید رسید.

فرض کنید همه چیز طولانی تر شود و بیشتر خرج بردارد

یکی از جنبه های منفی خیالباف بودن این است که اکثر افراد در مرحله خیالبافی، به همه چیز از جنبه مثبت نگاه می کنند. با این حال، تقریبا همه کارها و فعالیت ها به گرفتن پول و زمان بیشتری از آنچه که شما در ابتدا تصور می کنید، تمایل دارند. وقتی که برنامه عملی خود را می نویسید، زمان و پول را ده درصد افزایش داده و به خودتان یک سپر بدهید. در بدترین سناریوی ممکن، شما با زمان و پول باقی مانده موفق می شوید.

در انتها اجازه ندهید که درون عملگرا شما گرایش های خیالبافیتان را تحت اختیار بگیرد. خیال پردازی اگر به نحو مثبت استفاده شود، می تواند برای شما منبع الهام، خلاقیت و راهی برای رسیدن به ستاره ها باشد.

خيالبافی؛ از توهم‌های مزاحم تا گامی برای تحول و توسعه / خط قرمزهای خيال پردازی

قوه خیال پردازی،رویا و یا خیالبافی یکی از توانایی های ذهنی انسان به شمار می رود که به مثابه دو روی سکه از یک سو عامل بسیاری از پیشرفت ها،اختراعات و ابداعات بشری و از سوی دیگر مسبب بسیاری از افکار و اوهام پوچ و بی اساس بوده است.

راه حل برای تبدیل رویا به واقعیت

اهداف را یادداشت کنید و به آن ها فرجه (زمان برای اتمام) دهید

خواسته ها و نیاز ها را در تعادل قرار دهید

خودتان را با فعالان احاطه کنید

کاری که جواب نمی دهد، را متوقف کنید

فرض کنید همه چیز طولانی تر شود و بیشتر خرج بردارد

خيالبافی؛ از توهم‌های مزاحم تا گامی برای تحول و توسعه / خط قرمزهای خيال پردازی

قوه خیال پردازی،رویا و یا خیالبافی یکی از توانایی های ذهنی انسان به شمار می رود که به مثابه دو روی سکه از یک سو عامل بسیاری از پیشرفت ها،اختراعات و ابداعات بشری و از سوی دیگر مسبب بسیاری از افکار و اوهام پوچ و بی اساس بوده است.

مطالب روانشناسی

خیالبافی

خیالبافـــــی

خیالبافی نوعی تخیل انفعالی و یا تخیل آزاد و بی قید و شرط و نوعی صحنه پردازی ذهن است که در آن عقل و اراده نقشی ندارند و در داوری و اظهار نظر آن کنترلی نیست. هر آنگاه که ذهن فرد از امری ادراکی و عقلانی خالی بماند خیالبافی آن را پر می کند. در خیالبافی آدمی تابع آرزوهای خویش می شود و واقعیات را به گونه ای دیگر درک می کند. او ممکن است فردی مبغوض باشد ولی تصورش این است که همه او را دوست دارند. و با این تخیلات خوشایند می کوشد خود را شاد و خرسند نماید. آنچه را که او خیال می کند مقرون به حقیقت نیست و اغلب صورت گول زدن خود را دارد. و تنها فایده اش این است که نقش مسکن را برای آدمی ایفا می کند. همه آرزوها و تمایلات ارضا نشده او در عالم خیالبافی ارضا شدن و یا در حال برآورده شدن اند و این خود عاملی برای کاهش درد و رنج است.

فـــــرق خیالبافـــــی با رؤیـــــا

خیالبافی از دیدی همان رؤیاست زیرا شخص اعمال را در پندار انجام می دهد و در عالم خیال زمینه را برای رفع موانع و ناراحتی فراهم می آورد. محرک فرد در عالم رؤیا اغلب تمایلات و آرزوهای ارضا نشده اند و در عالم خیالبافی هم همین حالت وجود دارد.دنیای تخیل و رؤیا برای افراد زیبا، غنی و پرمعنی است و تازه های آن برای فرد به قدری قابل وصولند که آدمی می تواند با چشم بر روی هم نهادن و با کوچکترین احساس ناکامی و اضطراب آن عالم را برای خود پدید آورده و محسوس نماید. فرق آن با رؤیا این است که رؤیا در خواب است و خیالبافی در بیداری. افراد خیالباف در بیداری، با آزاد گذاردن ذهن از عالم واقع دور شده و با آن فاصله می گیرند. چیزهای غیر قابل وصول را در دسترس خود می بینند. اینان در بین خواب و بیداری هستند و صورت ها طبق قانون تداعی معانی یکی پس از دیگری، بدون نظم و ترتیب و رابطه منطقی پدید می آیند و می روند. آری، خیالبافی نوعی رؤیا در بیداری است که برای ارضای تخیلی آرزوها و امیال ناکام مانده فعالیت می کند، آنچه در این مسیر عارض ذهن او می شود آن را واقعی پنداشته و در عین آگاهی از غیر واقعی بودن آن خوش است.

فـــــواید خیالبافــــــــی

بر خلاف اندیشه شایع خیالبافی در مواردی می تواند مفید باشد تا حدی که عده ای آن را عادت بد و یا نشانه اختلال هیجانی نمی دانند و معتقدند حالت عادی هشیاری است. فواید آن:

ــ پاره ای از تمایلات او ارضا شده تلقی می شود و زمینه برای تخلیه هیجانات فراهم است.

ــ گاهی کودک در سایه خیالبافی خود را به لذایذ می کشاند و خود را به هدف رسیده تلقی می کند.

ــ خیالبافی گاهی به کودک آرامش و سکون می دهد زیرا عالم خیال محدودیتی ندارد و آدمی در پرواز خیال خود را اقناع می کند مثلا" خود را در خلال جشن و برنامه حاضر می بیند.

ــ خیالبافی بهانه ای است برای کاهش اضطراب و ظاهر کردن احساس حقیقی و رفع تعارض.

ــ وسیله خوبی برای گذراندن وقت برای کودک است و زمان آن برای طفل لذت بخش است.

ــ عامل نجات از رنج و آلام و احساس بی کفایتی است.

ــ اگر جهت پیدا کنند شاعران و نویسندگان خوبی می شوند و آثار خلاقه از خود بروز می دهند.

ــ در حل عقده های روانی کمک کار خوبی برای کودک است.

زیانهـــــــای آن

اگر خیالبافی به افراط کشیده شود و از مرز خارج شود دارای عوارض و زیانهائی است که ذکر و بررسی همه آنها در این بحث میسر نیست خیالبافی برای جسم و زیست انسان زیان بخش و عارضه ساز است آنچه با رعایت اختصار در این مقاله قابل ذکر است به قرار زیرند:

۱- در جنبـــه بـــدن:

افراد خیالباف در جنبه بدن زیانهائی می بینند از جمله اینکه:

ــ از فعالیت های بدنی عقب می افتند زیرا بی تحرک در جائی می نشینند و در عالم انزوای خویشند و از حرکت و جنب و جوش دور می مانند.

ــ بازی و حرکت که در رشد افراد شدیدا" مؤثر است در آنها وجود ندارد و حتی حال و هوای بازی با دیگران را ندارند.

۲- در جنبـــه روانــــــی:

خیالبافی در افراد این اشکال را دارد که آدمی را در سیلابی از فکر و خیال رها کرده و امکان تمرکز و دقت و بکارگیری اراده را از او سلب می نماید و این امر تا حدی به پیش می رود که زمینه ساز برخی از بیماریهای خیالی می شود. خیالبافی هر چند مفید باشد باز هم یک حالت ناسالم به حساب می آید. زیرا افراد را به توهم کشانده و از واقعیت دورش می کند. انرژی روانی در سایه آن رو به کاهش می گذارد و به جای بکارگیری تدبیر جهت حل مسائل نوعی ارضاء مجازی برای آنها پدید می آورد. خیالبافی قدرت تمرکز دقت افراد را می ستاند قوای دفاعی را تهدید و مسموم می کند .

3- در حیــــات اجتماعـــــی:

بزرگترین خطر خیالبافی این است که طفل را از دنیای واقع دور می سازد از زندگی روزمره برکنارش می نماید و چنین کسی از روبرو شدن با زندگی و مبارزه با مشکلات آن عاجز و هراسان است و عقب نشینی او بیشتر می شود. زندگی در خیال آدمی را از انطباق اجتماعی دور می دارد، با مردم رابطه ای اندیشیده ندارند دل را به ارضای بدلی خوش دارند و حتی روابط ممکن است کینه توزانه و خصمانه باشد و این خود زیان دیگری برای افراد مبتلا است.

4- و بالاخـــــره در کل:

خیالباف قدرت و نیروی خود را صرف خیالبافی می کند، در نتیجه توان آن را ندارد و یا نمی کوشد برای خواسته های خود اندیشیده و آنها را جامه عمل بپوشاند. در برابر عقاید مختلف می ماند و توان دفاع از فکر خود را پیدا نمی کند. در نتیجه با همه لذتی که از این امر برای او حاصل می شود باید آن را از خطرناکترین حالات برای افراد به حساب آورد.

خطــــر تداوم آن

خیالبافی تا سنین 4 سالگی امری عادی است و طفل را در دنیائی که برای خود ساخته سرگرم می دارد تا حدی که او گمان دارد در عالم واقع و حقیقت است. در ضمن این حالت برای او نوعی مکانیسم دفاعی است که در کاهش اضطراب و رهائی او در واقعیت های رنج آور مؤثر است. ولی ادامه آن اندیشه و تعقل کودک و درک رابطه علت و معلولی او را از کار می اندازد و از توجه به واقعیت دور می دارد. همین امور باعث می شوند که او بعدها در اجرای وظایف و تطابق خود با شرایط جامعه و قبول مسئولیت وامانده شود. تداوم خیالبافی زمینه را برای بروز بیماری اسکیزوفرنی در کودکان فراهم می سازد و این امر همچنان در فرد ریشه دار شده و در سنین بعدی برای او گرفتاری می سازد. او را چنان در رؤیا فرو می برد که از جهان واقعی دور مانده و نمی تواند پابه پای رشد به پیش رود.

علـــــــل و عـــــــوامل آن

اینکه چه انگیزه ها و عواملی سبب می شوند که خیالبافی در کودکان پدید آمده و پا بگیرند از عوامل متعددی باید نام برد که به ظاهر چیزهای مهمی نیستند ولی در عمل برای کودک سرنوشت سازند. آن عوامل بسیار و از آن جمله اند:

۱- محـــــرومیتها:

کودکانی که در مسیر رشد دچار محرومیت های شدید شده و راهی برای نجات نیافتند ممکن است دچار این وضع شوند. چه بسیارند کودکانی که در زندگی دچار ناکامی هائی سخت شده اند، خواهش و آرزوئی داشته و برآورده نشده اند، و در نتیجه از این حالت سر در آورده اند. کودکانی که در خردسالگی از غذا محروم مانده اند، طعم امنیت را نچشیده اند و شاهد غذا و امنیت دیگران بوده اند در عالم خیال برای خود سفره گستردند و امنیت ساختند. انسان ناکام برای رهائی از فشارها و تنش های روانی و نجات از اضطراب به این مکانیسم دفاعی پناه می برد.

۲- شکستهــــا:

کودکانی که در مسیر زندگی و رشد دچار شکست و ناکامی شده اند، و مزه تلخ آن را چشیده اند و یا در سر راه رشد خود سرخوردگی هائی پیدا کرده و نتوانسته اند آن را در ذهن خود حل و توجیه کنند دچار همین وضع و موقعیت شده اند. در حقیقت شکست هم جلوه ای از محرومیت و ناکامی است.

۳- عامــــل فقـــــــر:

ناداری که جلوه تام و مهم محرومیت از امکانات است خود از عوامل نگران کننده ای است. کودکانی که لباس ندارند ، از پول توجیبی محروم اند، و یا اسباب بازی، خوردنی و آجیل و ... ندارند در ذهن خود قصرهای طلائی می سازند، در تن خود لباس های زیبا و گران قیمت می بینند و از این طریق خود را تسکین می بخشند.

۴- عامـــــل حســــادت:

که آن هم جلوه ای از احساس محرومیت از محبت است که به صورت بدخواهی بروز می کند. آنها در شرایطی قرار می گیرند که محبت و امنیت خود را غارت شده می یابند و در عین حال توان مقابله با آن را ندارند. عدم توان و قلت تجارب و گاهی نازپروردگی بر آن دامن زده و کودک را به خیالبافی و رؤیا می کشانند.

۵- احســـــاس حقــــارت:

کودکانی هستند که دائما" در معرض مقایسه ها هستند و از اینکه نمی توانند با دیگران رقابت کرده و یا بر مشکلات فائق آیند احساس حقارت می کنند. نگرانی های ناشی از آن چنان کودک را احاطه می کند که تمام زندگی او را تحت الشعاع قرار می دهد. او به عالم خیال پناه می برد تا در آن عالم خود را قدرتمند احساس کند. ممکن است این احساس حقارت ناشی از سرزنش و طرد افراطی والدین فرزندان خود را به خاطر جنس باشد و کودک حساب کند که مورد اعتناء نیست و بی آبروئی برای او قائل نیستند برخلاف جنس مخالفش برای او حسابی باز نمی کنند. او ناگزیر به خیالبافی کشانده می شود تا آرامشی بیابد.

۶- تــــرس شدید:

ترس های شدید آدمی را به چاره جوئی می کشانند و خیالبافی می تواند از این بابت هم برای کودک نوجیه داشته باشد. همچنین ترس از تنبیه پدر یا معلم در صورتی که تصور آن برای کودک غیر قابل توجیه باشد او را به خیالبافی می کشاند.

۷- احســــاس گنــــاه:

کودکانی که گناهی را مرتکب شده و از بیان و آشکار شدن آن وحشت دارند و نفس گناه برایشان عقده ای ساخته است ممکن است از خیالبافی سر در آورند. احساس تقصیر گاهی ممکن است ناشی از یک تخلف باشد و خیالبافی نشانه ای برای نشان دادن میل به برگشت از وضع موجود است و پاک کردن خود از گناه.

اقدامـــــات درمانــــــی

اینکه در زمینه درمان و رفع این عارضه چه باید کرد راههائی به اختصار قابل ذکرند که اهم آنها به قرار زیرند:

۱- بررسی عوامل و ریشه ها و دریافت این مسئله که چه چیزی باعث بروز و ظهور این حالت در کودک شده است.

۲- رفع عوارض از عامل شناخته تا حدود امکان و هم تفهیم کودک که تا این میزان برای او کار و تلاش کرده اید و به این صورت او را به حقیقت امر آشنا سازید. در این راه باید تلخی های زندگی را از میان بردارید، با دشواری ها مبارزه کنید، محرومیت را از او بزدائید، حقارت ها را جبران کنید، او را بر ترس غالب سازید و احساس گناه او را با توبه بشوئید.

۳- تطابق دادن او با واقع و این امر از طریق آشنا کردن او با واقعیت، واداشتن او به لمس حقایق و تذکر به او که برای خیالات اعتباری قائل نشوند، سپردن مسئولیت های عملی به کودک که واقعیات را حس و لمس کند، حتی گاهی او را به گردش ببرید، به بازی وادارش کنید، بکوشید به کارهای دست جمعی او را وادار سازید.

۴- آمـــوزش کــودک و تذکر به او که بین وهم و خیال و واقعیت فرق بگذارد، اشکالات امور را دریابد، راه حل ها را در اختیار بگیرد، واقع بین باشد.

۵- درمـــان پزشکــــی برای آنها که انقلابــی روانی دارند و یا حساسند و زود به هیجان می افتند.

۶- روان درمانــی، مشاوره و روان درمانی در این راه بسیار مؤثر است و هم واداشتن فرد به حرکت و کوشش و جست و خیز تا او خسته شود و به خواب رود بیداری نکشد تا به خیالبافی نیفتد.

عــــــــــوامل کمکــــــی

در طریق درمان و اصلاح عوارض می توانید از عوامل کمکی متعددی سود بجوئید که از جمله آنها عبارتند از:

۱- تربیت مشاهده کودک تا او بتواند واقعیت ها را بهتر ببیند و دریابد.

۲- ایجاد رابطه و هماهنگی بین چشم و دست و اعضاء تا دریابد در چه شرایط و موقعیتی است.

۳- دادن کار عملی چون کاردستی، تهیه گزارش از دیده ها و یافته ها.

۴- واداشتن به ساختن و به عمل آوردن، نقاشی کردن، طراحی، بازی طبق برنامه و دستورالعمل، جمع آوری اشیاء و نمونه ها.

۵- تقویت منطق و استدلال تا امکان بررسی امور برای او باشد.

۶- آموزش شیوه حل مسائل به گونه ای که خود را در این زمینه توانا ببیند نه گرفتار.

۷- نجات او از عقده ها، نابسامانی ها و مشغله های فکری بی حساب.

۸- تغییر محیط و وارد کردن او در شرایطی که در آن بتواند بدرخشد و عرضه و لیاقت خود را نشان دهد و البته محیط جدید ناشناخته باشد.

۹- تقویت روحیه و مخصوصا" تفکر و تعقل و اراده او و داشتن اعتماد و جرأت.

۱۰- تلاش به اجتماعــی شدن و پرهیز از درونگرائی. اصولا" حیات جمعی عامل توجه به واقعیتهاست.

۱۱- پرهیز از تمسخر و مشاجره و تنبیه که آنها مسائل او را حل نمی کنند.

۱۲- تحت قیدآوردن او به گونه ای که در مسیر انجام وظیفه قرار گیرد و طبق برنامه شما عمل کند.

تذکـــــــــــر و هشــــــــــدار

دیدیم که تخیل مورد تأیید است نه خیالبافی، آن یک عامل خلاقیت و این یک عامل هدر و اتلاف. طفل از طریق سخن ها، گفتار و رفتار، و هم از طریق بازی و در برخورد با اشیاء وضع خود و حالت خود را در این زمینه نشان می دهد. خیالبافی باید اصلاح شود ولی برای آن به خود پریشانی راه ندهید. زیرا روانشناسانی چون لوکار خیالبافی را در نزد اطفال امری طبیعی می دانند و اگر بدون ضایعۀ عضوی باشد برای آن نگرانی ندارند. در عین حال باید بدانیم از نظر علمی آن خیالی خوب است که آدمی را به نتیجه ای مطلوب برساند نه آنکه او را مشغول سازد و یا آرامشی تصنعی ولی بی ریشه برای انسان پدید آورد. سپردن مسئولیت و واداشتن به کارهای عملی مخصوصا" در سنین 4ــ 7 به عقیده گزل می تواند آدمی را از خطری که در انتظار اوست رهائی بخشد.

با تشکر از همکاران گرامی

لطفا نظر خود را در ادامه ی مطلب بنویسید

پایان پیغام

مطالب مرتبط با خیالات و رویای انسان:

ساخت کوادکوپتر با آکاسیف

نحوه ساخت کوادکوپتر در خانه

سوالات درس ورزش و نیرو 1

عكس نوشته نيمه ي شعبان جديد

نمونه سوالات کتاب پایه پنجم جامع هدیه (گاج) درس نهم (با جواب)

دانش اموز کنجکاو

نظرسنجی

به وبلاگ رامین خوش آمدید

خیالات و رویای انسان

خيالبافی؛ از توهم‌های مزاحم تا گامی برای تحول و توسعه / خط قرمزهای خيال پردازی

خيالبافی؛ از توهم‌های مزاحم تا گامی برای تحول و توسعه / خط قرمزهای خيال پردازی

مطالب روانشناسی

خیالبافی

مطالب مرتبط با خیالات و رویای انسان:

ارسال دیدگاه جدید