اِقیانوس، در سیاره ما، به پیکره‌های بزرگی از آب‌های شور گفته می‌شود که جزوی از مجموعه آب‌های کرهٔ زمین است و مرز آبی میان چند خشکی بزرگ کرهٔ زمین رامی‌سازد.^[۱]

این واژه گاهی به قسمت‌های بزرگی از آنچه اقیانوس جهانی خوانده می‌شود، گفته می‌شود. واژه دریا و اقیانوس گاهی به جای یکدیگر به کار برده می‌شوند اما دریا پیکره‌ای از آب‌های شور است (غالباً بخشی از اقیانوس جهانی) که به خشکی‌ها نزدیک است.^[۲]

اقیانوس زمین بزرگترین اقیانوس سطحی تأیید شده سیاره‌های قابل رویت است. تقریباً ۷۱ درصد از سطح کره زمین (که مساحتی حدود ۳۶۱ میلیون کیلومتر مربع را شامل می‌شود) را آب‌های شور پوشانده‌اند که به‌طور کلی به چند اقیانوس و تعدادی دریا تقسیم می‌شوند. حجم کلی اقیانوس‌ها حدود ۱٫۳ میلیارد کیلومتر مکعب^[۳] با عمق متوسط ۳۷۹۰ متر است. در اقیانوس‌ها حدود ۲۳۰٬۰۰۰ گونهٔ جانوری شناخته شده وجود دارد، البته قسمت عمده‌ای از ژرفای اقیانوس‌ها کشف نشده باقی‌مانده و تخمین زده می‌شود که بیش از دو میلیون گونهٔ جانوری آبزی وجود داشته باشد.^[۴] منشأ اقیانوس‌های زمین ناشناخته باقی مانده‌است، البته دانشمندان معتقد هستند که نخستین بار در دوران هادئن تشکیل یافته و ممکن است که منشأیی برای آغاز حیات در زمین بوده باشند. بیش از نیمی از این اقیانوس‌ها دارای عمقی بالغ بر ۳۰۰۰ متر (۹۸۰۰ فوت) هستند. میزان شوری آب اقیانوس‌ها غلظتی حدود ۳۵ نقطه از هزار را دارا هستند و در نزدیکی دریاها این غلظت شوری به میزان ۳۰ الی ۳۸ نقطه تغییر پیدا می‌کند.

آب همه اقیانوس‌ها شور است. علت آن ورود آب رودخانه ها به آنهاست. قسمتی از این آب‌ها هنگامی که در رودها جریان دارند از سنگ‌های بستر رودها نمک در خود حل می‌کنند. اما این نمک کند چندان نیست که آب رودها شورمزه شود، ولی همین رودها میلیون‌ها سال است که نمک به اقیانوس‌ها می‌برند و در تمام این سال‌ها مقداری از آب اقیانوس بخار شده و نمک به جای گذارده‌است و قرن به قرن آب اقیانوس‌ها شورتر شده‌است. در اقیانوس‌ها کانی‌های دیگر هم وجود دارد و برخی برآوردها حاکی از وجود ۸۳۰ میلیون تن طلا در اقیانوس جهانی است که بهره‌برداری از این کانی‌ها البته با دشواری زیادی روبروست. حجم مواد غذایی به دست آمده از اقیانوس‌ها بسیار زیاد است که بیشتر آن را ماهی‌ها تشکیل می‌دهند و میگو و خرچنگ و صدف‌ماهی خوراکی نیز از آن جمله هستند. روغن نهنگ، اسفنج، و مروارید از دیگر کالاهای به دست آمده از اقیانوس‌ها است.^[۵]

در اقیانوس‌ها رودهای بسیار عظیم وجود دارد که به آن‌ها جریان دریایی می‌گویند. بعضی از این جریان‌ها گرم و بعضی سردند. این جریان‌ها بر آب و هوای سرزمین‌های پیرامون تأثیر بسیاری دارند. امروزه اقیانوس‌ها و دریاهای جهان شاهراه‌های بسیار عظیمی به‌شمار می‌روند و در سراسر این آب‌ها کشتی‌های باری و مسافری پیوسته کالا و مسافر حمل و نقل می‌کنند.^[۶]

اقیانوس‌های جهان (به ترتیب وسعت):

• اقیانوس آرام یا اقیانوس کبیر
• اقیانوس اطلس
• اقیانوس هند
• اقیانوس منجمد جنوبی
• اقیانوس منجمد شمالی

نام‌شناسی

واژه اقیانوس از واژه یونانی okeanus) Ωκεανός) گرفته شده‌است. در متون قدیمی‌تر فارسی به آن دریای مُحیط یا بحر محیط می‌گفتند.^[۷] بحر محیط به معنای «دریای دربرگیرنده (خشکی‌ها)» است.

در متون قدیمی‌تر، با اینکه از لحاظ نظری دریای محیط اقیانوسی محیط بر ربع مسکون به‌شمار می‌رفت، غالباً مراد از آن فقط اقیانوس اطلس بود. در این متون، وقتی که بحر محیط به معنای اقیانوس اطلس به کار می‌رود با بحر مُظْلِم یا بحر ظُلْمَة یا بحر ظُلُماتْ (دریای تاریکی) مترادف است و به شمال اقیانوس اطلس اطلاق می‌شود و این اسامی از هوای نامساعد و مخاطرات آن اقیانوس حکایت می‌کند.^[۷]

دید کلی

برخلاف دریاهایی که هم‌اکنون می‌بینید و ممکن است تکه‌تکه باشند و هیچ ارتباطی بایکدیگر نداشته باشند، اقیانوس‌ها یکپارچه هستند و با یکدیگر در ارتباط هستند. قسمت متصل این آب نمک‌ها اکثراً به اقیانوس جهانی یاد می‌شود. مفهوم «اقیانوس جهانی» بمعنی تکه‌های آبی پهناوری است که با یکدیگر در ارتباط هستند و از لحاظ اقیانوس سنجی دارای ارزش بسیار می‌باشند. تکه‌های عظیم این اقیانوس‌ها، در قاره‌های مختلف پراکنده هستند و شامل مجمع الجزایرهای گوناگون و معیارهای دیگر می‌گردد.

اقیانوس آرام و اقیانوس اطلس شامل زیر مجموعه‌هایی بر روی خط استوا، قسمت‌های شمالی و جنوبی آن است. در زمین‌شناسی قسمت‌های کوچکتر اقیانوس به نام‌هایی مانند «دریا»، «ساحل»، «دلتا» و سایر اسامی شناخته می‌شوند. همچنین بعضی از بخش‌های اقیانوس در خشکی وجود دارند که با اقیانوس جهانی در ارتباط نیستند مانند دریاچهٔ خزر در فلات ایران، دریاچه خوارزم (آرال) در آسیای میانه و دریاچه نمک در ایالت یوتا در ایالات متحده آمریکا که ممکن است با نام دریا شناخته شوند ولی در حقیقت دریاچه شور هستند.

از آنجاییکه اقیانوس‌ها قسمت‌های بزرگی از کره زمین را می‌پوشانند از این‌رو تأثیرات مهمی بر روی زیست کره دارند. تبخیر آب اقیانوس (بعنوان عضوی از چرخه آب) نقش مهمی در ایجاد بارش دارد و در واقع دمای اقیانوس یکی از مهترین کلیدهای تغییر آب و هوا در کره زمین است. قدمت اقیانوس‌ها، چیزی حدود ۳ میلیارد سال تخمین زنده شده و پس از آن بود که گیاهان و موجودات زنده بر روی آن پدید آمدند. لجه اقیانوس‌ها محل زندگی گونه‌های متفاوتی از حیوانات و گیاهان آبزی است و قسمت مهم اقیانوس‌ها در فواصلی بسیار دور از سواحل قرار دارند که تعیین‌کنندهٔ نوع زیست‌بوم‌ها در خشکی‌های سطح کره زمین هستند.

پنج اقیانوس جهان

اقیانوس آرام		اقیانوس آرام یا اقیانوس کبیر بزرگ‌ترین اقیانوس جهان است و یک‌سوم مساحت کره زمین را پوشانده‌است. تا پیش از سده شانزدهم میلادی مردمی از اندونزی و تایوان به مرور جزیره‌های پراکنده و دوردست اقیانوس آرام را کشف کرده و در بسیاری از آن‌ها سکونت گزیدند. دریانوردان اروپایی بین سال‌های ۱۵۲۰ تا ۱۷۹۹ میلادی با کشفیات خود به پهناوری این اقیانوس پی بردند.[۸] اقیانوس آرام هم‌چنین با عمق متوسط حدود ۳۸۰۰ متر، ژرف‌ترین اقیانوس جهان است. بیشترین آتشفشان‌های جهان (حدود ۷۵ درصد) نیز در پهنه اقیانوس آرام واقع شده‌اند. بیشترین جزایر جهان نیز در این اقیانوس واقع شده‌اند. تعداد جزایر این اقیانوس حدود ۲۵ هزار جزیره‌است که بیشترشان در جنوب خط استوا قرار گرفته‌اند.[۹]
اقیانوس اطلس		نام اقیانوس اطلس از اسطوره‌های یونانی گرفته شده و کهن‌ترین اشاره به این نام در نوشته‌های هرودوت دیده می‌شود. اقیانوس اطلس دومین اقیانوس بزرگ جهان است و یک‌پنجم سطح کره زمین را پوشانده‌است. این اقیانوس در دوره برده‌داری تا سده بیستم کانون بازرگانی جهان بود. امروزه آب‌های این اقیانوس با صید بیش از حد ماهی مواجهند.[۱۰] از نقاط معروف کناره‌های این اقیانوس می‌توان به جزایر قناری، جزایر باهاما، گرینلند، جبل‌الطارق، نیویورک، لندن، میامی، بوئنوس آیرس و هامبورگ اشاره کرد.[۱۱]
اقیانوس هند		اقیانوس هند سومین اقیانوس بزرگ جهان است و از جنوب آسیا تا آب‌های جنوبگان ادامه پیدا می‌کند. اقیانوس هند حدود ۲۰ درصد از پهنه اقیانوس‌های جهان را به‌خود اختصاص داده‌است. شهرهای سنگاپور، بمبئی، جاکارتا و جزیره‌های سری‌لانکا و ماداگاسکار از نقاط مهم این اقیانوس هستند. بازرگانان و دریانوردان عرب و ایرانی در دوره‌ای در اقیانوس هند فعالیت زیادی داشتند و از این طریق دین اسلام را از کرانه‌های شمالی‌تر این اقیانوس به مناطقی در جنوب چون اندونزی و مالدیو و زنگبار گسترش دادند.[۱۲]
اقیانوس منجمد جنوبی		اقیانوس منجمد جنوبی یا (در برخی متون فارسی دری افغانستان) اقیانوس یخ‌بسته جنوبی، نامی است که بخش‌های جنوبی اقیانوس‌های آرام، اطلس، و اقیانوس هند داده شده‌است. اقیانوس منجمد جنوبی چهارمین اقیانوس بزرگ جهان است. این اقیانوس تنها ۳۰ میلیون سال پیش شکل گرفته و به این خاطر «جوان‌ترین» اقیانوس جهان به‌شمار می‌آید. به خاطر تفاوت زیاد دما بین یخ‌پهنه‌های قاره جنوبگان با آب پیرامون آن، این اقیانوس توفان‌های شدیدی را تجربه می‌کند که شدیدترین بادهای جهان را دارند و این خطر بزرگی را متوجه دریانوردان این آب‌ها می‌کند.[۱۳]
اقیانوس منجمد شمالی		اقیانوس منجمد شمالی یا (در برخی متون فارسی دری افغانستان) اقیانوس یخ‌بسته شمالی، کوچک‌ترین اقیانوس جهان است و سطح آن به‌طور کامل در داخل مدار شمالگان قرار گرفته‌است. پیرامون این اقیانوس تقریباً به‌طور کامل با خشکی احاطه شده‌است. حوزه این اقیانوس تا سال ۱۹۲۶ که برای نخستین بار یک ناو هوایی به نام نورگه از فراز آن گذشت کاملاً ناشناخته مانده بود.[۱۴] از خشکی‌های معروف این اقیانوس می‌تواند به گرینلند و نوایا زملیا اشاره کرد. میانگین ژرفای این اقیانوس ۹۷۸ متر است.[۱۵] بسیاری از یخ‌های این اقیانوس به خاطر گرمایش زمین در حال آب شدن‌اند.

لایه‌ها و ژرفاها

اقیانوس شناسان، اقیانوس را بر اساس ویژگی‌های فیزیکی و زیست‌شناسی تقسیم‌بندی می‌کنند. لایهٔ لجه شامل همهٔ قسمت‌های باز اقیانوس می‌شود و خود می‌تواند بسته به عمق یا فراوانی نور به زیر لایه‌هایی تقسیم کرد. بخش نورگیر از سطح آب تا ژرفای ۲۰۰ متری را شامل می‌شود. این لایه‌ای است که امکان فتوسنتز در آن وجود دارد و از همین جهت بیشترین گونهٔ جانوری را داراست. از آنجا که گیاهان به فتوسنتز نیاز دارند، زندگی در پایین‌تر از این ژرفا باید به یک منبع دیگر وابسته باشد. در بخش بی نور این منبع می‌تواند ریزش آبزیان یا مجراهای گرمایی درون آب باشد. قسمت لجه‌ای بخش نورگیر را برلجه می‌گویند. قسمت لجه‌ای بخش نورگیر خود می‌تواند به زیر لایه‌هایی بر حسب دما تقسیم گردد. میان لجه قسمت بالایی را تشکیل می‌دهد. مرز پایینی آن را دما شیب °۱۲ تشکیل می‌دهد که در مناطق گرمسیری حدوداً در ژرفای ۷۰۰ تا ۱۰۰۰ متری است. ناحیهٔ بعدی ژرف لجه است که در محدوده دمایی ۱۰ تا ۴ درجه سانتیگراد قرار گرفته و معمولاً ۱۰۰۰ تا۴۰۰۰ متری را شامل می‌شود. بالای صفحهٔ مغاک، لایهٔ مغاک قرار گرفته که مرز پایینی آن در ژرفای ۶۰۰۰ متری قرار گرفته‌است. آخرین لایه زیر مغاک است که گودال‌های بستر اقیانوس را شامل می‌شود. این لایه در ژرفای ۶۰۰۰ تا ۱۱۰۰۰ متری قرار گرفته‌است. به موازات بخش بی نور لجه، بخش بی نور دریابن نیز قرار داردکه از سه ناحیه عمیق بستر دریا تشکیل شده‌است.

آلودگی و مرگ اقیانوس‌ها

مطالعه جدید و گسترده‌ای نشان داد نرخ بی‌سابقه کاهش اکسیژن در اقیانوس‌ها به دلیل تغییر اقلیم، آلودگی فاضلاب و فعالیت‌های کشاورزی، باعث گسترش سریع «مناطق مرده» در اقیانوس‌های جهان شده و موجب بروز تهدید زیستی برای زیست‌بوم‌ها و حیات دریایی شده‌است.^[۱۶]

میزان کلی اکسیژن در اقیانوس‌ها تا حدود ۲ درصد افت کرده و تعداد «مناطق مرده» که به عارضه کم‌اکسیژنی دچار شده‌اند (یعنی میزان کاهش اکسیژن در آن‌ها به مرز خطرناکی رسیده) از ۴۵ نقطه در دهه ۶۰ میلادی، به دست کم ۷۰۰ منطقه در حال حاضر رسیده‌است. بسیاری از جانداران دریایی بزرگ‌تر و فعال‌تر مانند کوسه، نیزه‌ماهی و ماهی تن نمی‌توانند در این مناطق زندگی کنند و در درازمدت در معرض خطر انقراض دسته‌جمعی قرار دارند مگر آنکه روند فعلی برعکس شود.^[۱۶]

کمبود اکسیژن اقیانوس‌ها به خاطر ورود بیش از حد مواد مغذی به آن‌ها، به علت کشاورزی و ورود سایر آلودگی‌هاست، اما عامل اصلی این پدیده گرمایش جهانی است.^[۱۶]

در طول دو دهه منتهی به سال ۲۰۱۹ دمای اقیانوس‌ها هر سال بیشتر از سال قبل شده و میزان گرمایش اقیانوس‌ها هم‌ارز گرمایش حاصل از انفجار پنج بمب اتمی به قدرت بمب هیروشیما در هر ثانیه است. تا به حال اقیانوس‌ها نقش حائل را بازی کرده‌اند و بیش از ۹۰ درصد گرمای حاصل از انتشار گازهای گلخانه‌ای را جذب کرده‌اند. اقیانوس‌ها حدود یک سوم گازهای گلخانه‌ای تولیدی را جذب می‌کنند. اما مطالعات نشان داده هرچه اقیانوس‌ها گرم‌تر شوند این فرایند جذب کندتر می‌شود. در نتیجه این گازها بیشتر در جو می‌مانند و باعث گرمایش بیشتر هوا می‌شوند.^[۱۶]

آلودگی دریایی

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

پرش به ناوبری پرش به جستجو

آلودگی اقیانوس یا آلودگی دریایی تأثیر مستقیمی بر روی زندگی انسانها و دیگر جانداران دارد. آلودگی دریایی به عواملی مانند: آلودگی رودها، ریختن زباله در دریاها و نشت نفت توسط نفت‌کشها بستگی دارد.

آلودگی رودها

بسیاری از تأثیرات مخرب آلودگی رودها و دریاچه‌ها را می‌توان بر روی اقیانوسها مشاهده کرد. از آن جا که بسیاری از رودها سرانجام به اقیانوس می‌رسند، آلوده شدن رودها می‌تواند باعث آلودگی اقیانوس نیز بشود.

رودهایی که در شمال اروپا از شهرهای بزرگ صنعتی عبور می‌کنند، روزانه مقدار زیادی مواد زاید شیمیایی، کشاورزی و شهری را به دریای شمال می‌ریزند. گردش آب باعث می‌شود این مواد در نزدیکی ساحل جمع شود؛ و بیشتر آن‌ها را به طرف ساحل هلند هدایت می‌کند.

زباله‌ها

در شرق آمریکا برای دهه‌ها رایج بود که با قایق به قسمت‌های باز اقیانوس اطلس می‌رفتند و زباله‌هایشان را در آن جا می‌ریختند. حجم زیادی از مواد زاید بیمارستانی، فاضلاب و زباله ناگهان در تابستان سال ۱۹۸۸ به سواحل ماساچوست تا نیوجرسی بازگشت. در برابر این اتفاق اعتراضات مردمی زیادی صورت گرفت. کنگره آمریکا که تحت فشار افکار عمومی بود، سال بعد قانون ممنوعیت ریختن زباله در اقیانوس را تصویب کرد. این قانون ریختن هر گونه آلوده‌کننده‌ای را به اقیانوس ممنوع کرده بود. با این حال ۱۰ تا ۲۰ درصد آلودگی دریا را ریختن زباله در آن تشکیل می‌دهد.

با این که ملموس‌ترین نتایج آلودگی را می‌توان در سواحل دید اما مرکزی‌ترین نقاط اقیانوس هم از این خطر در امان نمی‌مانند. به‌طور مثال ترهیردال کاشف و دانشمند نروژی و همراهانش توده‌هایی از ماده‌ای قهوه‌ای تا سیاه قیرگون یا آسفالت مانند از شنریزه‌هایی را که در مرکز اقیانوس اطلس پخش شده بودند، مشاهده کرد. آلودگی به حدی بود که او آن مکان را به خروجی فاضلاب شهری شباهت داده بود.

بنابه گزارش دیوید لایست با عنوان (پلاستیکها به اندازه نشت نفت، فلزات سنگین و سایر سموم باعث مرگ و میر پستانداران می‌شود). عروس دریایی جزو غذاهای لاک پشتها و پرنده‌های دریایی است؛ لاک‌پشت‌ها و پرنده‌های دریایی به راحتی ممکن است چیزهای کوچکی مانند پلاستیک را به جای طعمه‌هایشان بخورند؛ که تا به حال ۴۲ گونه پرنده دریایی پلاستیک خورده‌اند.

علیرغم قانون ممنوعیت بین‌المللی ریختن زباله در اقیانوس تخمین زده‌اند که کشتیها روزانه بیش از ۵۰۰ هزار تکه ظرف و کیسه‌های پلاستیکی در اقیانوس می‌ریزند.

نشت نفت

نشت نفت یکی دیگر از عوامل آلودگی اقیانوس است. از ۱۴۰۰۰ حادثه نشت نفت در سال، بسیاری ابعاد کوچکی دارند و جمع‌آوری می‌شوند، اما بعضی هم فاجعه بار هستند. در سال ۱۹۸۹ تنگه پرنس ویلیام در آلاسکا شاهد نشت۵۶ میلیون لیتر نفت خام توسط نفت‌کش اکسون والدز بود. نفتکش دیگری در سال ۱۹۹۳ در نزدیکی جزایر بردفیلد شتلند در اسکاتلند، ۹۸ میلیون لیتر نفت خام ریخت.

از جمله خسارت‌های میان مدت این گونه حوادث، مرگ و میر ماهیها، پستانداران دریایی و مرغان دریایی است.

مارپل ۷۸/۷۳

مارپل ۷۸/۷۳ کنوانسیون بین‌المللی جلوگیری از آلودگی ناشی از کشتی‌ها است. این معاهده ترکیبی از معاهده سال ۱۹۷۳ و توافقنامه سال ۱۹۷۸ می‌باشد که در دوم اکتبر ۱۹۸۳ لازم‌الاجرا گردید.

منابع

• پیتر لارکین و دیگران (۱۳۸۸). محیط زیست. ترجمهٔ احمد جواهریان. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۴۴۵-۹۶۳-۴.
• مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا، «MARPOL 73/78». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۱ شهریور ۱۳۹۳

آتشفشان

بزرگترین آتشفشان کره زمین، ماونا لوا نام دارد که بخشی از جزایر هاوایی را تشکیل می‌دهد. محیط قاعده مخروط این آتشفشان ۶۰۰ کیلومتر و قله آن نسبت به کف اقیانوس آرام که آن را احاطه کرده‌است ۱۰ کیلومتر ارتفاع دارد. این آتشفشان، همراه با سایر قسمت‌های جزایر هاوایی، نشان‌دهندهٔ موادی هستند که به وسیله فوران‌هایی که از یک میلیون سال پیش تاکنون ادامه داشته‌اند، شکل گرفته‌اند.

سایر آتشفشانهای مطرح کره زمین عبارتند از:

1. آتشفشان وزوو
2. آتشفشان مونالوآ
3. آتشفشان پله
4. آتشفشان بزیمیانی
5. آتشفشان پاری کوتین در مکزیک
6. آتشفشان سنت هلن

بزرگترین آتشفشان کشف شده توسط بشر

بزرگترین آتشفشانی که تاکنون به وسیله بشر کشف شده‌است، الیمپوس مونز یا کوه المپوس نام دارد که در سیاره بهرام واقع است. شواهد به دست آمده از طریق عکسبرداری‌های سفینهٔ فضایی مارینر ۹ نشان می‌دهد که ارتفاع این آتشفشان احتمالاً ۲۳ کیلومتر بوده و کالدرای آن نیز ۶۵ کیلومتر عرض دارد.

چرا آب دریاها شور است؟

 

مجموعه: چرا ، زیرا و چگونه

چرا آب دریاها شور است؟
بسیاری از مردم، شوری آب دریاها را، خوش ندارند و می پندارند که اگر آب دریاها شیرین بود، بهتر بود. چرا آب دریاها شور است؟ با آنکه همه رودخانه هائی که در روی زمین، به دریاها می ریزند، دارای آب شیرین هستند! چه کسی این نمک فراوان را در آب دریا ریخته و چرا ریخته، این نمک از کجا آمده؟ آیا تمام شدنی نیست؟

مقاومت آب شور، در برابر فساد، از آب شیرین، بیشتر است. اگر آبهای اقیانوسها شیرین، می بود، خطر فاسد شدن و گندیدن آنها، بسیار بود. اگر آبهای دریاها بگندند، زنده ای در کره زمین، باقی نخواهد ماند، بوی گند و تعفن آب، موجود زنده ای را باقی نخواهد گذارد. آبهای گندیده، بهترین جا، برای زندوزای حشرات، بویژه حشره های سمی می باشند. آن وقت است که حشرات، نه نباتی را باقی خواهند گذارد نه حیوانی، نه انسانی.

قسمتی از نمك موجود در آب دریا از طریق فعالیت‌های اتشفشانی زیر آبی وارد آن می‌شود اما قسمت اعظم این نمك مربوط به فرسایش پوسته زمین یا خاك است.املاح معدنی موجود در خاك در آب باران حل می‌شود و از طریق رودخانه‌ها به دریاها حمل می‌گردد. آنگاه زمانی كه بر اثر تابش نور خورشید قسمتی از آب دریا بخار می‌شود نمكی كه در آن وجود دارد بر جای باقی می‌ماند و این امر باعث می‌گردد كه تراكم نمك موجود در آب افزایش یابد. امروزه میزان املاح معدنی موجود در آب دریاهای آزاد جهان ۳.۵ درصد است كه بیشتر آن را سدیم كلراید یا همان نمك طعام #۶۴۸۳۱;CINa) تشكیل می‌دهد.

نمکهای محلول در آب دریا
آب دریا به قدری شور است که قابل خوردن و زراعت نیست. علت این شوری ، وجود نمکهای مختلف به خصوص نمک طعام می‌باشد. اقیانوس شاید تنها جایی باشد که بتوان تمام عناصر را در آنجا یکجا پیدا کرد. از عناصر ساده بیش از شصت نوع آن در آب اقیانوس شناخته شده و احتمال وجود بقیه چندان بعید به نظر نمی‌رسد. مقدار بعضی از عناصر در آب دریا ، به قدری ناچیز است که بطور مستقیم تشخیص داده نمی‌شود، ولی وجود آنها در اندام جانوران دریا ثابت شده است. وزن کل املاح موجود در آب اقیانوسها را حدود تن برآورد کرده‌اند. این املاح می‌تواند تمام سطح کره زمین را به ضخامت 45 متر بپوشاند و اگر فقط روی قاره‌ها قرار گیرد، ضخامت آن به 153 متر خواهد رسید.